Reforma systemu oświaty = zwolnienie do 30% nauczycieli
Od dnia 1 września 2012 roku w polskich szkołach będzie wdrażana reforma, która w ciągu 2 lat doprowadzi do zwolnienia do 30 % nauczycieli. Zmiany będą dotyczyć przede wszystkim nauczycieli, ale również dyrektorów szkół jak i organy prowadzące szkoły. Będą one miały wpływ na zakres obowiązków nauczycieli, liczbę godzin w szkołach (etatów dla nauczycieli) oraz sieć szkół. Obszarem największych zmian od września 2012 będą: podstawy programowe kształcenia ogólnego i kształcenia zawodowego, ramowe plany nauczania w szkołach, struktura szkolnictwa zawodowego i egzaminy zewnętrzne. Poniżej przedstawiamy główne założenia reformy i wynikające w związku z tym zagrożenia, w zakładce porady prawne ukażą się porady dla nauczycieli dotkniętych konsekwencjami tych zmian.
Podstawa programowa kształcenia ogólnego wprowadzona rozporządzeniem MEN z 23 grudnia 2008 roku została wdrożona w klasach pierwszych szkół podstawowych i gimnazjów we wrześniu 2009 roku, a od września 2012 roku wejdzie do klas IV-VI szkół podstawowych i do szkół ponadgimnazjalnych. Spośród wielu zmian w podstawie programowej kształcenia ogólnego za zasadnicze należy uznać: zapisanie jej językiem wymagań co ma zastąpić standardy egzaminacyjne (zamiast czego uczyć – co uczeń powinien umieć),połączenie wymagań dla szkoły gimnazjalnej i ponadgimnazjalnej, wprowadzenie nowych przedmiotów kształcenia ogólnego np.: edukacja dla bezpieczeństwa, ekonomia w praktyce, przyroda, zajęcia artystyczne itd., wprowadzenie zakresu podstawowego, rozszerzonego i przedmiotów uzupełniających w szkole ponadgimnazjalnej. Spowoduje to m.in. brak podstawy do rozliczania nauczycieli za efekty pracy z uczniami gdyż odpowiedzialność za efekty nauczania będzie wspólna dla nauczyciela z gimnazjum i szkoły ponadgimnazjalnej, konieczność zmiany systemów oceniania uczniów, odpowiedzialność za właściwy dobór programów nauczania, dobór nauczycieli nowych przedmiotów, zamieszanie organizacyjne w szkołach.
Podstawa programowa kształcenia w zawodach podpisana przez ministra i oczekująca na publikację zastąpi od 1 września 2012 roku wszystkie dotychczasowe podstawy programowe kształcenia w poszczególnych zawodach w klasach pierwszych szkół zawodowych.
Zamiast dotychczasowych podstaw odrębnych dla każdego zawodu pojawi się jeden obszerny dokument. Zawierać on będzie opis nie zawodów, lecz wszystkich kwalifikacji zawodowych podzielony na część dotyczącą wymagań wspólnych dla wszystkich zawodów, część dotyczącą kształcenia wspólnego dla zawodów w ramach jednego obszaru zawodowego oraz cześć zawierającą wymagania dla poszczególnych kwalifikacji wyodrębnionych w zawodach. Dokument napisany językiem wymagań w zakresie wiadomości, umiejętności oraz kompetencji personalnych i społecznych bez podziału na przedmioty zastępuje standardy egzaminacyjne. Wprowadzenie nowej podstawy programowej kształcenia w zawodach spowoduje konieczność opracowania nowych programów nauczania w zawodach (przedmiotowych lub modułowych), brak jest modelowych programów nauczania w zawodach jak również odpowiednich podręczników dostosowanych do programów opracowanych w szkołach, wystąpi konieczność dostosowania wymagań edukacyjnych i zasad oceniania wewnątrzszkolnego w kształceniu zawodowym do nowej podstawy programowej. Zaistnieje duża odpowiedzialność szkół piszących programy kształcenia w zawodach i organizujące to kształcenie w praktyce oraz niebezpieczeństwo niezgodnego z ideą nowej podstawy programowej merytorycznego zróżnicowania kształcenia zawodowego w poszczególnych klasach. Nastąpi ograniczenie zatrudnienia nauczycieli prowadzących w szkołach zawodowe kształcenie teoretyczne, problemem będzie brak odpowiednich podręczników dostosowanych do programów opracowanych w szkołach, wystąpi brak środków finansowych w realizacji kształcenia zgodnego z określonymi w podstawie warunkami, zwłaszcza kształcenia praktycznego.
Głębokie zmiany zajdą w ramowych planach nauczania. Rozporządzenie MEN w tej sprawie obowiązuje od 7 lutego 2012 roku i wejdzie w życie od 1 września 2012 roku obejmując klasy realizujące nową podstawę programową na wszystkich etapach edukacji.
Zamiast podziału godzin na wymiar tygodniowy wprowadzona zostanie łączne minima godzinowe na cały etap nauczania, zmniejszy się pula godzin przedmiotów podstawowych na rzecz rozszerzonych i przedmiotów uzupełniających w szkołach ponadgimnazjalnych, nastąpi zwiększenie wagi zawodowego kształcenia praktycznego, powstanie nowy sposób wyboru i realizacji rozszerzeń w szkołach ponadgimnazjalnych, ograniczona zostanie swoboda dysponowania godzinami dyrektorskimi, uściślony zostanie limit godzin zajęć dla uczniów w poszczególnych klasach danego etapu edukacyjnego. W związku z powyższym nastąpi konieczność ekspresowego, opracowania dostosowanych do nowych przepisów, szkolnych planów nauczania. Wielkie wyzwanie organizacyjnym dla szkół -zwłaszcza w zakresie organizacji zajęć fakultatywnych, a także doboru i organizacji zajęć z przedmiotów rozszerzonych w grupach międzyoddziałowych i międzyklasowych w szkołach ponadgimnazjalnych. Wystąpią trudności z realizacją minimów godzinowych określonych dla poszczególnych przedmiotów w małych szkołach. Łączny sposób normowania godzin zajęć edukacyjnych- jako niespójny z ustawowym tygodniowym limitem czasu pracy nauczyciela- rodzić może liczne problemy związane z organizacją zajęć oraz określeniem wymiaru zatrudnienia nauczyciela w szkole. Dojdzie do zwolnień nauczycieli bądź zmniejszania godzin etatów gdyż liczba godzin obowiązkowych zajęć edukacyjnych płatnych dla nauczycieli zmaleje (szczególnie w szkołach ponadgimnazjalnych). Wystąpi zjawisko „giełdy nauczycieli” w szkołach ponadgimnazjalnych w przypadku wyborów przedmiotów rozszerzonych przez każdego ucznia indywidualnie. Dość swobodne kryteria przydziału nauczycielom przedmiotów uzupełniających w szkołach ponadgimnazjalnych zróżnicują szansę nauczycieli na uzupełnienie utraconych godzin z przedmiotów nauczanych dotychczas. Istnieje niewielka szansa na zwiększenie wymiaru godzin w szkołach przez organ prowadzący.Dojdzie do zróżnicowania w poszczególnych szkołach zawodowych określeń przedmiotów kształcenia zawodowego (teoretycznego i praktycznego) w szkolnych planach oraz niekorzystnego wyliczania godzin kształcenia teoretycznego dla nauczycieli ( szczególnie przy programach modułowych)Reorganizacja struktury szkolnictwa zawodowego – akty prawne wchodzą w życie z dniem 1 września 2012, przekształcenia szkół zasadniczych obligatoryjnie od 1 września 2012 r., wygaszanie szkół w latach 2012-2015 poprzez wstrzymanie naboru do nich od 1 września 2012 r. ( technikum uzupełniające dla dorosłych od 1 września 2013 r.). Zamiast likwidacji, do 31 sierpnie 2015 r. organy prowadzące mają możliwość przekształcenia wszystkich typów szkół (poza liceum profilowanym dla młodzieży) w licea ogólnokształcące dla dorosłych. Reorganizacja struktury szkolnictwa zawodowego zakłada wykreślenie niektórych dotychczasowych zawodów z klasyfikacji zawodów szkolnych oraz przesunięcie w typach szkół uprawnionych do kształcenia w danym zawodzie. Kształcenie zawodowe możliwe w szkołach i na zawodowych kursach kwalifikacyjnych, przekształcenie wszystkich ZSZ w szkoły trzyletnie, stopniowa likwidacja niektórych typów szkół: ogólnokształcące licea uzupełniające dla młodzieży i dorosłych , technika uzupełniające dla młodzieży i dorosłych, zasadnicze szkoły zawodowe dla dorosłych, technika dla dorosłych, licea profilowane dla młodzieży i dla dorosłych, możliwość łączenia szkół zawodowych w centra kształcenia zawodowego i ustawicznego. W związku z powyższym dojdzie do dezorganizacji dotychczas prowadzonego kształcenia zawodowego, obniży się nabór do szkół wynikający z konieczności modyfikacji oferty edukacyjnej niektórych szkół zawodowych, dojdzie do przekształceń i likwidacji szkół przez organy prowadzące bez starannie opracowanych strategii oświatowych (niepewna przyszłość uczniów i nauczycieli szkół, które ulegną likwidacji, w tym zwłaszcza liceów profilowanych dla młodzieży), niedoprecyzowanie przepisów tworzenia CKZiU.Egzaminy zewnętrzne – nowy egzamin gimnazjalny od 2012 r., nowe egzaminy zawodowe w trakcie nauki od 2013 r., egzaminy eksternistyczne od roku szkolnego 2012/2013, nowa matura od 2015 r.Nowe egzaminy zewnętrzne zakładają nową formułę egzaminu gimnazjalnego, potwierdzenie wyodrębnionych kwalifikacji zawodowych, rozszerzenie dostępności egzaminów eksternistycznych, przygotowywanie zmian w sprawdzianach dla SP i w egzaminie maturalnym, popularyzacja EWD jako narzędzia oceny efektów pracy szkoły.
W związku z egzaminami zewnętrznymi może dojść do trudności organizacyjnych dla szkół zawodowych z wdrożeniem nowego systemu potwierdzenia kwalifikacji zawodowych, proces zdobywania kwalifikacji poza szkołą może spowodować odpływa uczniów i słuchaczy ze szkól objętych systemem egzaminów eksternistycznych, dojdzie do braku odpowiedniego finansowego wsparcia szkół i ośrodków egzaminowania zawodowego.
A ponadto nadal w sferze nowości pozostają obowiązki z zakresu nadzoru pedagogicznego jak i pomocy psychologiczno-pedagogicznej. W najbliższych latach szkołę czeka jeszcze rewolucja cyfrowa
Opracowano na podstawie informacji Zespołu Polityki Edukacyjnej ZG ZNP
Popularity: 6% [?]
